Jaap van Duijn
Vroeger, toen de economische omstandigheden nog redelijk normaal waren, kreeg iemand die geld beschikbaar stelde, daar rente over vergoed. Die rente kon, afhankelijk van de inflatie, hoog of laag zijn, maar was altijd positief. Dat is niet langer zo. Dat heet negatieve rente.
De centrale banken bepalen de rentetarieven voor kortlopende gelduitzettingen en omdat deze allemaal denken dat ze de economie kunnen stimuleren door hun rentetarieven steeds verder te verlagen en er desondanks overal sprake is van lage tot zeer lage economische groei, zijn de rentes van een aantal banken inmiddels de nulgrens gepasseerd.
De ECB hanteert een officieel tarief van -0,3%, Zweden zit op -0,5% en Zwitserland zelfs op -0,75%. Deze centrale banken zeggen: u mag geld bij me stallen, maar dan moet u daarvoor wel betalen. Zweden en Zwitserland proberen zo met name te voorkomen dat hun munt meer waard wordt, wat slecht is voor de export. Een depreciatie van de euro is ook een van de doelstellingen van het ECB-beleid. Als de lage rente de investeringen niet stimuleert, dan proberen we de crisis maar te bestrijden met een zwakkere euro. Het werkt niet echt, maar dat is de gedachte.
Inmiddels heeft de ziekte van de negatieve rentes zich ook uitgebreid naar uitzettingen met langere looptijden. De rente op 10-jaarsleningen van de Zwitserse overheid is nu -0,3%, die op Japanse staatsleningen is twee weken geleden voor het eerst negatief geworden. Duitsland is met +0,25% niet ver van het nulpunt verwijderd.
Waarom zou iemand een lening kopen, die tussen nu en tien jaar een negatief rendement geeft? Een reden kan zijn dat de koper deflatie verwacht, zodat de koopkracht van het uitgeleende geld over tien jaar groter zal zijn dan nu. Hij kan het geld ook in bankbiljetten in een kluis bewaren, maar als het briefje van 500 euro gaat verdwijnen, geeft dat een hoop gedoe. Dan maar een bewaarpremie betalen. De koper kan ook denken dat de 10-jaarsrente binnenkort nog verder zakt, zodat hij koerswinst kan behalen. Afhankelijk van verwachtingen kan het dus rationeel zijn om leningen met een negatieve rente te kopen.
Waarom zou iemand een lening kopen, die tussen nu en tien jaar een negatief rendement geeft? Een reden kan zijn dat de koper deflatie verwacht, zodat de koopkracht van het uitgeleende geld over tien jaar groter zal zijn dan nu. Hij kan het geld ook in bankbiljetten in een kluis bewaren, maar als het briefje van 500 euro gaat verdwijnen, geeft dat een hoop gedoe. Dan maar een bewaarpremie betalen. De koper kan ook denken dat de 10-jaarsrente binnenkort nog verder zakt, zodat hij koerswinst kan behalen. Afhankelijk van verwachtingen kan het dus rationeel zijn om leningen met een negatieve rente te kopen.
Maar als die verwachtingen niet uitkomen, er inflatie komt (bijvoorbeeld omdat de lonen en de olieprijzen weer gaan stijgen) en de marktrente oploopt, dan zit de koper met een geweldige strop. Vroeger kon men zich nog troosten met de gedachte dat er in ieder geval rente-inkomsten werden gevangen, maar met negatieve rentes is dat ook niet meer het geval.
De negatieve rentes vormen daarmee een reusachtig probleem voor beleggers, waaronder pensioenfondsen. Linksom of rechtsom. Als de rentes negatief blijven, kan dat alleen maar betekenen dat de wereldeconomie zwak is en zullen de beleggingsopbrengsten laag zijn. Als de rentes stijgen, worden er grote verliezen op obligatieportefeuilles geleden. Voor gepensioneerden zijn negatieve rentes hoe dan ook een ramp.
De negatieve rentes vormen daarmee een reusachtig probleem voor beleggers, waaronder pensioenfondsen. Linksom of rechtsom. Als de rentes negatief blijven, kan dat alleen maar betekenen dat de wereldeconomie zwak is en zullen de beleggingsopbrengsten laag zijn. Als de rentes stijgen, worden er grote verliezen op obligatieportefeuilles geleden. Voor gepensioneerden zijn negatieve rentes hoe dan ook een ramp.
Bron: De Telegraaf 20-02-2016 Jaap van Duijn
