De Amerikaanse Federal Reserve (FED) is vorige week vergeten de psychologie van investeerders, bedrijven en mensen mee te nemen in haar beslissing de rente niet te verhogen. Het uitgangspunt moet steeds zijn: terug naar normaal. Als dat niet gebeurt, blijft een reactie van de markt niet uit. En zo’n lange periode zo’n lage rente is niet normaal, net zomin dat financiële en reële markten zover uit elkaar lopen. Mensen weten dat, bewust of onbewust, en handelen ernaar. Beleggers hadden de verhoging van de rente al in de koersen verwerkt. Toen de verhoging niet doorging en tegelijkertijd onduidelijk was wanneer wel (oktober, december, 2016?), werden beleggers onzeker.
FED
Een renteverhoging had bedrijven duidelijk gemaakt dat geld, investeringen duurder worden. Iets meer rente betalen. Logisch na een jarenlange lage rente. De rente moet weer naar een normaal niveau. Met een eerste renteverhoging gaan bedrijven daar waarschijnlijk naar handelen. ‘Het volgende kwartaal komt de volgende renteverhoging, dus laat ik nu maar gaan investeren.’ Dat zou een mooi positief antwoord op de verhoging zijn.
Tenslotte, door aan te geven dat de ontwikkelingen in China en andere opkomende markten tegenvallen en misschien wel de markten in Europa en de VS kunnen besmetten, maakt de Fed mensen onzeker. Hoewel de teruggang in deze economieën al in de koersen zat verwerkt. Mensen gaan denken dat het ook in het westen niet goed gaat. En dat het in opkomende markten heel slecht gaat. Beide kloppen niet.
Het altijd aanwezige psychologische effect bleef niet uit. Bewust of onbewust neemt de markt dat mee. De dalingen op de beurs bewijzen dit. De afwegingen binnen de Fed zijn in mijn ogen te technocratisch en rationeel. De psychologische invalshoek ontbreekt. Met een verhoging had zelfs het omgekeerde bereikt kunnen worden. ‘Zie je wel, het gaat goed, de rente kan verhoogd worden. We gaan terug naar normaal.’ De rust keert terug.
Robert van den Heuvel, bedrijfskundige, Maastricht
FD maandag 28 september 2015, 20:30
