Is de CAPE, aandelenwaardering te hoog?
De CAPE (Shiller P/E) drukt uit hoeveel beleggers willen betalen voor aandelen van een onderneming. Als de koersen sneller stijgen en/of de winsten achterblijven stijgt de CAPE. Deze is nu 27,2x. (S&P500). Mw. Yellen (FED) waarschuwde 6 mei jl. dat de koersen in het algemeen momenteel vrij hoog zijn en daar kleven mogelijke gevaren aan :
http://www.telegraaf.nl/dft/nieuws_dft/24010008/__Yellen__risico_s_in_waardering_aandelen__.html
Zomer 2014 waarschuwde Mw. Yellen al dat de koersen van Biotech en Social Media aandelen substantieel hoog waren (de Biotech-koersen stegen daarna nog > 50%). Greenspan (ex FED) waarschuwde in 1996 bij een CAPE van 27x voor ‘irrational exuberance’. De koersen stegen daarna nog 100% en de top van de CAPE werd 44x in dec. 1999.
Een heel groot verschil tussen 1996 en nu is de bijzonder lage 10-jaarsrente. Toen ca. 6% in ’96 en ’99 en nu ca. 2%. Goede betrouwbare dividendaandelen die jaarlijk het dividend verhogen bieden dividenden van ca. 3%. Het is dan ‘aantrekkelijker’ te investeren in aandelen. Ook de toonzetting van Mw Yellen is genuanceerder dan die van Greenspan. Hierdoor verwacht ik dat een hogere CAPE dan 27x mogelijk is. Ik herinner aan de CAPE van ca. 90x in Japan in ’90. Maar de S&P 500 CAPE was slechts 2x eerder groter dan 27x sinds 1880.
De Centrale Banken blijven QE inzetten. BoJ continueert zijn programma en de Japanse Nikkei stijgt verder (in mei is de hoogste koers sinds 2000 neergezet). De ECB versnelde QE 19 mei jl. op het moment dat de DAX een negatief Schouder-Kop-Schouder patroon in wilde zetten met doel 10950. Het patroon met een trefzekerheid van 80% werd afgebroken. De renteverhoging van de FED die in dit voorjaar ingeprijsd was, komt later omdat de VS-economie al 5 maanden afkoelt en de arbeidsparticipatie zich nog niet goed genoeg ontwikkelt. Mogelijk dat daarom de Euro/$ blijft liggen rondom de 1,10.
Veel analisten hadden voor de loop van dit jaar pariteit (1:1) ingeschat. Dat remt dan weer de Europese indexen, die de laatste maanden blijven liggen, cq. corrigeren.
De centrale Banken verkrappen dus nog niet. Een probleem o.a. is dat 6 van 7 VS consumenten zijn extra geld niet uitgeeft omdat men de economie nog niet vertrouwt. Ook prof. Shiller zelf vindt de CAPE hoog maar anders als in de jaren 90 zegt hij 31 mei jl.: ‘Er is geen aandelen-Bubble, maar het heeft elementen daarvan. ‘So there is a bubble element what we see. But I’m not sure that the current situation is a classic bubble because I’m not certain that most people have extravagant expectations.’ http://uk.businessinsider.com/category/robert-shiller
Zijn we weer op weg naar een CAPE van 44x of dit keer hoger?
Die kans lijkt mij aanwezig. Moeilijke tijden voor fundamentele en technische analisten. Er zijn elementen van een Bubble en Centrale banken doorbreken technische patronen. Mijn ervaring is dat Kwantitatieve Analyse goed de markten gevolgd heeft in de periode 1996 t/m 2003 en 2006 t/m 2010 (jaren van snel stijgende koersen gevolgd door een bearmarket). Er werden op tijd verkoop Long en koop Short-signalen gegeven. De analyse volgt en reageert op de koersontwikkelingen en daarmee ook objectief en zonder emotie het beleid van de Centrale banken en hoge CAPE.
