Beleggers emotie en Quantitative Easing (QE)
In het vorige artikel is de samenhang van de macro-economisch invloed door Centrale banken met QE en beleggerssentiment beschreven. De centrale banken (CB) stimuleren het beleggerssentiment dmv. QE; verruiming van de CB-balansen en creëren van liquiditeit in de markten. De sentimentsmeter S&P500 CAPE staat nu op een P/E van 27x. Beleggers krijgen meer vertrouwen, kopen en willen oa. meer voor de winst van een onderneming betalen, waardoor aandelenprijzen blijven stijgen. Veel partijen menen dat er al sprake is van een Bubble omdat koersen beduidend hoger staan als in 2000 en 2007.
De CAPE was in 2000 44x (Internet Bubble). De S&P 500 staat ongeveer 40% hoger als in 2000 en 2007. Maar er wordt nu 165% meer dividend uitbetaald als in 2000 en 35% meer als in 2007. www.yardeni.com/pub/BUYBACKDIV.PDF (pag 3, figuur2 ) Daarbij staat de 10Y rente in de USA op 1,92% t.o.v. ca. 6% in 2000 en 5% in 2007.
In de beleggerswereld klinkt dan ook TINA ? (There Is No Alternative ….voor aandelen) Langjarige -bv 10 jaars- obligaties bieden vrijwel geen Yield http://finance.yahoo.com/echarts?s=^TNX+Interactive# en stimuleren hogere aandelenkoersen. Ook het 1e kwartaal van 2015 zijn de dividenden weer gestegen en is er een All Time High in Dividenden gerealiseerd en deze ondersteunt het vorige aandelen All Time High in de S&P500 in februari jl. De stijgende aandelenkoersen worden ondersteund door stijgende dividenden. De ondernemingen in de USA hebben veel kapitaal in kas, waarmee M&A ook weer leid tot stijgende koersen. Het aandeel Kraft Foods ging onlangs bv 45% omhoog na het bod van Berkshire en G3 Capital.
In sommige sectoren stijgen de koersen bijzonder snel, bv. Biotech.15 juli 2014 waarschuwde mw. Yellen voor een overwaardering van de sector http://uk.businessinsider.com/janet-yellen-biotech-stocks-2015-3?r=US . Sindsdien zijn de koersen in de sector 50% verder gestegen. De S&P 500 is in die periode ca. 5% omhoog.. Het herinnert mij aan de Greenspan FED Speech in 1996 mbt. “irrational exuberance” bij een CAPE stand van ….27x. Daarna verdubbelden de aandelenkoersen zich nog tot in het jaar 2000 en steeg de S&P 500 CAPE door tot 44x. De Nasdac-index ging nog 260% omhoog. Is een hogere CAPE als in 2000 in vizier vanwege de lage lange rente? Mw. Yellen zal mi. met alle middelen proberen een herhaling van ‘1937’ te voorkomen. De FED verhoogde toen de rente te vroeg en de economie in de VS viel weer terug.
Waarom zetten Centrale banken QE in?
In de markten gonst het nu dat de Chinese economie sterk afkoelt, China’s PBoC zou nu ook QE overwegen. Door QE dalen oa. de langjarige obilgatierentes wat een negatieve invloed heeft op de eigen valuta. Kortom de Renmibi wordt dan goedkoper omdat de rente daalt en hierdoor kan China mogelijk weer meer gaan exporteren. Het recept wat de ECB olv. Draghi succesvol heeft ingezet sinds begin dit jaar.
ECB zag de balans in 2 jaar tijd halveren www.yardeni.com/Pub/peacockfedecbassets.pdf (pag. 1, figuur 1) en deflatie bedreigde de Euro-economie. Veel economen spreken over goede en slechte deflatie, immers als prijzen dalen wordt de koopkracht van de consumenten groter en dat is goed. Vrijwel iederen benoemt deflatie als; ….’dalende prijzen’. Mij spreekt deze deflatie definitie aan:
‘Deflation, a decrease of available money or credit in an economy ….that causes prices and wages to go down’ . (R.R.Prechter, Merriam Webster). Deflatie kan leiden tot lagere lonen en dan is een negatieve spiraal in gang gezet waardoor investeerders gaan wachten en de economie krimpt. Het is eigenlijk de economie in z’n ‘achteruit’.
Centrale banken creëren met QE extra liquiditeit waardoor het deflatie-proces afgeremd wordt. Bernanke en Friedman hebben de Grote Depressie van de 30-er jaren bestudeerd en zijn tot die conclusie gekomen. De FED heeft in de Grote Depressie de markten niet voldoende liquiditeit geboden (zoals nu wel met QE). Resultaat toen 1 op de 3 banken failliet, een krimp van de wereldeconomie van 15% en werkeloosheid van 25% in de VS.
De Japanse BoJ koopt nu aandelen als onderdeel van QE waardoor de Nikkei verder stijgt. Nikkei CAPE is 30x, maar was 100x in 2006. Kunnen we nog meer QE verwachten? Daarbij spreken we in Europa vaak over het Japan scenario, omdat Japan sinds de Bubble in 1990 de prijzen van huizen (-/-55%) en aandelen (-/-85%) dramatisch gedaald zijn en de economie haast niet meer groeit.. Sociaal gezien is het huidige Euro-scenario dramatischer dan het Japan scenario sinds 1990. Wat te denken van een verloren generatie en meer dan 50% jeugdwerkeloosheid in de diverse Zuidelijke Euro-landen, de werkeloosheid in Japan is nu ca. 3,5%. Menig Euro-land tekent daarvoor.
Een van de nadelen van QE is dat deze inflatie kan creren (import-prijzen stijgen door eigen dalende munt) en dat is deflationair als de lonen niet gaan stijgen, de consumenten kunnen dan minder goederen kopen.