Markt timing: laat u er niet door verleiden

Vaak stappen ze te laat in en wordt een fonds juist op het dieptepunt verkocht. Maar er is een, wellicht wat saai, alternatief voor markt timing. Doe er uw voordeel mee en zorg dat u niet steeds een stap te laat bent.

Beleggers zijn ook maar mensen. Ze worden beïnvloed door wat ze zien. Advertenties van beleggingsfondsen met indrukwekkende track records, lijstjes met best presterende beleggingen en berichtgeving over de nieuwste trends en thema’s in beleggingsland, het is allemaal ruis dat de belegger eurotekens in zijn ogen doet verschijnen. En dat zorgt voor hebzucht, één van de grootste bedreigingen voor een goed langetermijnrendement.

Zelfoverschatting

Beleggers lijden daarnaast aan chronische zelfoverschatting. Een belangrijke factor die dit veroorzaakt is de illusie van kennis, een bekend verschijnsel in de behavioural finance ofwel de gedragspsychologie van beleggers. Deze illusie van kennis zorgt er ook voor dat beleggers denken dat ze in staat zijn om precies in te schatten wanneer ze moeten kopen of verkopen. De harde realiteit is echter dat beleggers op dit gebied een betreurenswaardig track record hebben.

Dit wordt geïllustreerd door te kijken naar de geldstromen van en naar verschillende Morningstar-categorieën in een specifiek jaar en dat af te zetten tegen het rendement van die categorieën in het daarop volgende jaar.

Consequent verkeerd

In de afgelopen zes jaar hebben beleggers vrijwel consequent verkeerde beslissingen genomen. De Morningstar-categorie ‘Aandelen Opkomende Landen’ had in 2007 de grootste instroom, maar verloor 52 procent van haar waarde in 2008 waarmee het één van de slechtst presterende categorieën werd. Obligatiecategorieën kampten, op ‘High Yield’ na, in 2007 allemaal met uitstroom. Deze vermogenscategorie wist in 2008 echter de schade te beperken, waarbij staatsobligaties zelfs een plus noteerden. Van het herstel in 2009 werd maar mondjesmaat geprofiteerd.

’Aandelen Opkomende Landen’ en ‘High Yield’ kenden de hoogste rendementen, maar beleggers hadden er in 2008 geen fiducie in. Recenter laat het richtingsgevoel de belegger ook in de steek. In 2012 stapten beleggers in obligaties en aandelen van opkomende landen. De tapering-toespraak van voormalig Fed voorzitter Ben Bernanke in mei 2013 zorgde ervoor dat de rente steeg, wat het rendement van obligaties onder druk zette en tegelijkertijd een kapitaalvlucht uit opkomende landen veroorzaakte. Deze landen werden daarnaast ook nog gehinderd door de economische groeivertraging van China en de zwakke lokale valuta’s. Aan de andere kant van het spectrum onttrokken beleggers in 2012 geld uit Amerikaanse aandelen, die in 2013 juist één van hun sterkste jaren kende.

Fund return versus investor return

Omdat beleggers regelmatig en masse de verkeerde kant op hollen is het rendement dat zij behalen op hun beleggingsfondsen ook lager dan het track record dat de fondsen zelf hebben. Dat is het verschil tussen fund returns (het rendement dat een beleggingsfonds haalt) en investor returns (het rendement dat door beleggers in het fonds behaald wordt, rekening houdende met in-en uitstroom). Beleggers kopen fondsen op het hoogtepunt van een bull market en verkopen ze op het dieptepunt van een bear market. Juist, dat is het tegenovergestelde van de “simpele” laag kopen, hoog verkopen strategie.

Het rendement dat beleggers hierdoor laten liggen verschilt per categorie, maar is het grootst bij volatiele categorieën zoals sectorfondsen (ongeveer 3 procent per jaar, gemeten over 10 jaar). Dit is ook één van de redenen waarom Morningstar het nut van dit type fondsen in twijfel trekt. Het timen van sectoren is bijzonder moeilijk en beleggen in snoepjes van de week eindigt vaak in teleurstellingen.

Simpel alternatief

Zo complex en ingewikkeld als het timen van de markt is, zo eenvoudig is het alternatief. Iedere belegger heeft (als het goed is) een beleggingsplan. De kunst is om je daaraan vast te houden. Discipline is dus vereist. Wat daarbij helpt is door alleen te beleggen in wat u begrijpt. Dan is het ook veel makkelijker om vast te houden aan uw overtuiging en niet in paniek te raken wanneer de markt even tegen zit.

Discipline kan in een beleggingsstrategie worden ingebouwd. Herbalanceren is hierbij de sleutel. Dit betekent dat u een vaste allocatie hanteert in uw portefeuille die de basis vormt. Als gevolg van koersstijgingen en –dalingen veranderen de gewichten van de fondsen in uw portefeuille. Om uw portefeuille weer in lijn te brengen met de vaste allocatie dient u op gezette tijden (eens per kwartaal of eens per jaar) de allocaties weer aan te passen. Dit proces heet herbalanceren en heeft als voordeel dat u laag koopt en hoog verkoopt omdat u winstgevende beleggingen afroomt en investeert in achterblijvende investeringen.

Gespreid aankopen

Een andere methode die helpt is het gespreid aankopen van beleggingen in plaats van alles in één keer te investeren. In deze strategie investeert u periodiek een vast bedrag in uw beleggingen. Door koersstijgingen en –dalingen kunt u de ene keer meer stukken kopen dan de andere keer, maar hiermee drukt u uiteindelijk de gemiddelde aankoopprijs van uw beleggingen. U zult nooit op het dieptepunt kopen, maar u voorkomt hier wel mee dat u alles op het hoogtepunt investeert.
De twee genoemde oplossingen zijn zeker niet de meest spannende beleggingsstrategieën, maar ze voorkomen wel dat u achter de feiten aanloopt en dat u slachtoffer wordt van uw eigen zelfoverschatting.

Jeffery Schumacher 30 april, 2014 www.morningstar.nl

Reactie WeekendBeleggers

In beginsel kunnen wij ons prima vinden in de conclusies uit dit artikel. Bij WeekendBeleggers proberen we nu juist te voorkomen dat de beleggers te laat in – en uitstappen. Daarom hebben we ervoor gekozen dat een geavanceerde indicator dit voor ons emotievrij oplost. En als diezelfde indicator nu al sinds 2007 laat zien dat goed te kunnen, dan wordt het vertrouwen alleen nog maar groter. Natuurlijk zijn er ook mindere periodes, maar als je alles optelt, aftrek en worteltrekt dan blijft er een keurig samengesteld rendement (rente op rente) over.

Beleggers lijden inderdaad aan chronische zelfoverschatting, mee eens. Zo kwam ik laatst een belegger tegen die zwaar overtuigd was van zichzelf. Maar nadat ik hem gewoon vroeg wat dan zijn rendement was over het afgelopen jaar riep hij “daar doe ik niet aan”, nou dan weet ik alweer genoeg. Maar desalniettemin betrokkene was wel zwaar overtuigd van zijn eigen kunnen.

Het is natuurlijk al jaren bekend dat 90% van de particuliere beleggers de index niet weten te verslaan. Zelfs de ongekende stroom aan internet informatie heeft hen niet kunnen helpen. Sterker nog, ik denk dat ze daarmee alleen maar nog meer in verwarring raken wat te doen.

Markt timing

Start nu eens inderdaad met een beleggingsplan. Nog op 06 mei 2014 heb ik het beleggingsplan 2014 gepresenteerd tijdens een webinar in eigen beheer dat ging over opties. En vervolgens hou je je uiteraard aan je eigen beleggingsplan. Natuurlijk, soms een beetje bijsturen, maar op enig moment is het dat dan ook. En dan rest slechts discipline. En dat hebben veel beleggers inderdaad niet vrees ik. Ze hoppen van categorie naar categorie en van systeem naar systeem, teleurgesteld in de categorie en systeem dat ze verlaten hebben en storten zich weer vol vertrouwen in een nieuw avontuur.

Gespreid aankopen is standaard binnen het model van WeekendBeleggers. Als er een trend door de indicator wordt waargenomen, worden fondsen in de modelportefeuille opgenomen en als het feest voorbij is, worden de fondsen weer langzaam afgebouwd. En natuurlijk houden we, gelijk een echt beleggingsfonds, alles wekelijks keurig bij. Alles wat we doen moet na maanden/jaren nog te controleren zijn door de klanten.

En voor de rest? Voor de rest moet iedereen vooral doen wat hij/zij hem/haar goeddunkt. Maar als je nu al jaren WEET dat het beleggen met emotie tot verlies leidt, wordt het dan niet eens tijd om je te wenden tot een emotievrij systeem dat zich bewezen heeft?